Dit jaar bestaat Indonesisch Restaurant Toko Frederik in Den Haag veertig jaar. Het oudste restaurant van de wijk heeft niet alleen heerlijk Indonesisch eten, maar ook mooie plannen. Eigenaren Elly Thoral en André Groot Bluemink vertellen er alles over.
André: “Wij vinden dat we naast een restaurant zijn ook een sociale functie hebben. Daarom willen we na de zomer beginnen met aanschuiftafels.” Wie alleen komt eten, zit dan nog steeds met anderen aan tafel. Wel zo gezellig!
Niet meer alleen eten
Dat idee komt niet helemaal uit de lucht vallen. André vertelt: “Ik heb twintig jaar in de zorg gewerkt en zag daar hoe eenzaamheid een negatieve rol kan spelen in het leven van mensen. Eenvoudige dingen als samen eten zijn zo belangrijk om dat tegen te gaan.”
Voor corona verzorgden André en Elly al gratis kerstlunches voor Indische ouderen. Dat werd gepubliceerd in Moesson, het verbindende Indisch Maandblad. “Gratis kunnen we het natuurlijk niet dagelijks leveren. Maar we hebben een betaalbare dagmaaltijd. Iedereen kan daarvoor aanschuiven bij Toko Frederik in Den Haag, mits er aan de aanschuiftafel plaats is natuurlijk.”
Lees verder onder de foto >
Een stukje geschiedenis
André en Elly vertellen over het verleden van de eerste generatie Indisch Nederlanders. Een verleden vol teleurstelling, tegenslag en trauma. Elly: “Na 350 jaar kolonisatie kwam er een einde aan het Nederlands-Indië van onze ouders. Indonesië verklaarde zichzelf na de Japanse bezetting onafhankelijk.
“Op zich begrijpelijk, maar daarmee bleek het voor onze ouders en vele anderen, terugkomend uit gevangenschap tijdens de Tweede Wereldoorlog, niet beter te worden. Hun functies en al hun bezittingen werden hen afgenomen. Nederlands-Indische mensen en de Nederlanders werden regelmatig belaagd door de Indonesische bevolking en gediscrimineerd.”
Veel Nederlands-Indische mensen trokken daarom naar Nederland. Ook de ouders van André en Elly. “Ze waren weliswaar Nederlands staatsburger, maar hadden hier niemand om op terug te vallen en geen netwerk. Mijn vader kwam met twee metalen koffers van de boot in het koude Nederland, ver weg van huis. Al het andere bleef achter”, vertelt André.
Cultuur naar Nederland
Ondanks die tegenslagen zijn Indisch-Nederlanders bijna geruisloos geïntegreerd. Daardoor genieten we nu in Nederland van de heerlijke Indische keuken én de gastvrijheid die bij de cultuur hoort. Gezamenlijk eten en genieten van (live) muziek zijn daar kenmerken van. André: “Rob Agerbeek was onze buurman. Dat was een Indische jazzmuzikant die vaak bij ons in de toko kwam eten.”
Als restauranteigenaren met een Nederlands-Indische achtergrond vinden Elly en André het mede tot hun hun verantwoordelijkheid horen om daar waar dat enigszins mogelijk is een bijdrage te leveren aan de Nederlands-Indische culturele erfenis.
Indonesische rijsttafel en nasi rames
Dat doen ze onder andere door het serveren van Indonesische gerechten. “Gerechten voor een Indonesische rijsttafel werden gemaakt door vlees of groenten lang op laag vuur te laten sudderen. De pepers werden als conserveringsmiddel gebruikt, omdat er geen koelingen waren. De gerechten, behalve de warme rijst, werden op kamertemperatuur geserveerd.”
Dat mag in Nederland begrijpelijkerwijze niet meer vanwege hygiënewetten. Verder is er weinig veranderd aan deze traditionele rijsttafels. “De bereiding en gerechten zijn hetzelfde. Rendang en Sajoer Lodeh ontbreken nooit. Andere vaste gerechten zijn bijvoorbeeld Sambal Goreng Boontjes, Atjar en Seroendeng. Nasi Rames is in feite een kleine rijsttafel, geschept op een bord. Wel is veranderd dat al onze groenten en soja nu veganistisch worden klaar gemaakt.”
Lees verder onder de foto >
Vroeger en nu
Toko Frederik is een van de laatste Indisch-Nederlandse restaurants uit de vorige eeuw. In 2014 nam Elly het stokje over van Connie en Roel. André werkte toen nog full-time in de zorg, maar dacht uiteraard mee.
Elly: “Conne en Roel openden de zaak in 1984 en zijn nu met pensioen.” De zaak is een begrip in de wijk. André: “We zien vaak gasten van het eerste uur. Laatst was er nog een jong stel dat vertelde: Wij wonen nu in het buitenland. Als we terug zijn, komen we meteen naar Toko Frederik en voelen we ons weer thuis.”
Het verschil met de nieuwe restaurants is de andere receptuur. De Indische keuken is milder van smaak. André: “Mijn moeder is opgegroeid in Padang. De keuken daar is een van de meest pittige van Indonesië. Toch was haar rendang goed eetbaar voor iedereen. Als je een authentieke rendang laat maken door iemand uit Padang, dan heb je een zakdoekje nodig om het zweet van je voorhoofd af te vegen.”
Feest in Den Haag
In juni 2024 viert Toko Frederik samen met Sophiahof hun jubileum. “Wij bestaan veertig jaar en zij vijf. Hoe we het precies gaan vieren, weten we nog niet.
Ze denken aan een reeks zondagen met kookworkshops, eten, muziek en cultuur. “Bijeenkomsten die een bijdrage leveren aan de Nederlands-Indische gemeenschap. Als het aanslaat, dan willen we bijvoorbeeld elke maand kookworkshops geven aan de derde generatie. Samen koken verbindt.”
Comments are closed.