Rijd jij vaak over de A12, dan rijd je over een stuk geschiedenis

Misschien heb je al duizend keer over de A12 in Den Haag gereden. Je ben niet de enige, want deze weg wordt al heel erg lang gebruikt.

De A12 heette vroeger de rijksweg 12. Dat deze snelweg een belangrijke weg is, wist men al heel lang geleden. Er waren nog meer soortgelijke wegen in Nederland die essentieel waren voor het verplaatsen van mensen en goederen. Het was belangrijk dat die wegen goed onderhouden werden.

Onderhoud van de wegen

Zo belangrijk zelfs dat Karel de Grote (768 – 814) al vond dat hij als keizer zijnde daar toezicht op moest houden. Door de geschiedenis heen werden dit soort wegen strata imperialis (wegen onder toezicht van de koning), viae publica (publieke wegen) en heerwegen genoemd. De voorlopers van de huidige Rijksstraatwegen, zeg maar.

Napoleon Bonaparte

In de zeventiende en achttiende eeuw bestond inmiddels een heel groot aantal doorgaande wegen in Nederland. Die waren redelijk willekeurig tot stand gekomen, maar vormden wel een samenhangend wegennet. Het werd onder meer gebruikt voor post- en reizigersvervoer. Bijna al die wegen waren onverhard en in Friesland en Zeeland waren helemaal geen postroutes over het land. Dat veranderde toen een zeer bekend historisch figuur om de hoek kwam kijken: Napoleon Bonaparte.

Classificatie van wegen

Napoleon liet in zijn hele rijk, dus ook Nederland, de wegen classificeren. Dat gebeurde in het jaar 1811. Hij deelde ze op in drie verschillende klassen. De routes die onder klasse een en twee vielen, waren volgens hem ‘impérial’. Dat wil zeggen dat ze door de staat zouden worden aangelegd en onderhouden.

Tekst gaat verder onder de afbeelding>

Eerste besluit

Nadat Napoleon verslagen was en Koning Willem I in Nederland aan de macht kwam, trok hij de verantwoordelijkheid voor de wegen naar zich toe op eenzelfde manier als Napoleon. Op 28 september 1814 laat Willem I in totaal 26 wegen die door het Rijk worden onderhouden optekenen. Daar viel ook de route Haarlem-Den Haag-Rotterdam-Willemstad-Bergen op Zoom-Putte onder. Dat was het eerste besluit.

Nederlandse Rijksstraatwegen

In het tweede besluit werden er nog wegen in het huidige België toegevoegd. Omdat het onderhoud van al die wegen het Rijk heel veel geld zou kosten, kwam Willem I op 13 maart 1821 met een derde besluit. Daarin verdeelt hij de wegen die door provincies en lagere overheden onderhouden moeten worden, en welke door het Rijk: de eerste Rijksstraatwegen van Nederland. Dat ging in totaal om elf wegen en vijf zijwegen in heel Nederland. Hier vind je een overzicht van die wegen.

Rijden over geschiedenis

De rijksweg 12 tussen het Haagse Bos en Zoetermeer was de eerste rijksweg die werd omgetoverd tot een snelweg: de huidige A12. Op 15 april 1937 gebeurde dat. De volgende keer dat je naar Sweet Lake City gaat, weet je nu dat je over een stukje Nederlandse geschiedenis rijdt. Mooi om te weten toch?